تأثیر آبیاری تکمیلی و سطوح نیتروژن بر عملکرد دانه و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک دو رقم گندم دیم

رطوبت و تغذیه مناسب از مهمترین عوامل افزایش عملکرد در سامانه های زراعی هستند. به منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و سطوح مختلف کود نیتروژن بر صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه دو رقم گندم(Triticum aestivum L.) دیم، آزمایشی در سال زراعی 1388-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام گرفت. آزمایش از نوع کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار بود. تیمارها شامل آبیاری تکمیلی (دیم و آبیاری در مراحل ساقه رفتن، گرده‌افشانی و پرشدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی، نیتروژن در 4 سطح (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به عنوان فاکتور فرعی و دو رقم گندم دیم (سرداری و کراس‌البرز) در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل سطح و میزان کلروفیل برگ پرچم در سه مرحله ساقه رفتن، گرده‌افشانی و پرشدن دانه و عملکرد دانه بودند. اندازه‌گیری سطح برگ پرچم در مرحله گرده‌افشانی و پر شدن دانه نشان داد که آبیاری تکمیلی در مرحله گرده‌افشانی سطح برگ پرچم بالاتری را تولید کرد. آبیاری تکمیلی نسبت به شرایط دیم حائز میزان کلروفیل برگ پرچم بیشتری بود. سطح نیتروژن 150 کیلوگرم در هکتار سطح برگ پرچم بیشتری را تولید کرد. بالاترین عملکرد دانه در آبیاری تکمیلی در زمان گرده‌افشانی و ساقه رفتن به ترتیب با 3622 و 3520 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. گندم رقم کراس البرز عملکرد دانه (با 3378 کیلوگرم در هکتار) بیشتری نسبت به رقم سرداری (با 2982 کیلوگرم در هکتار) نشان داد. با توجه به نتایج این آزمایش، آبیاری تکمیلی در مرحله گرده‌افشانی و یا ساقه رفتن نسبت به دوره پرشدن دانه تأثیر بیشتری بر افزایش عملکرد دانه و صفات مورفوفیزیولوژیک دارد. همچنین با مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشترین عملکرد دانه (3350 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد.